Wim van der Ros

Toen na de Vrede van Münster in 1648 de gereformeerde godsdienst de staatsgodsdienst werd, werden alle (ook voorheen katholieke) kerkgebouwen toegewezen aan de toenmalige gereformeerden. Zoals gezegd (onder Gemeente) werden in de combinatie Oerle de kerken van Oerle en Zeelst regelmatig gebruikt en in de combinatie Veldhoven die van Veldhoven en Blaarthem. De kerk in Oerle stond op dezelfde plaats als de huidige, die in Zeelst op een terrein gelegen aan de overzijde van de tegenwoordige kerk.
De Veldhovense kerk lag een eind buiten het dorp, namelijk op de plaats waar nu De Oude Kerkhof is. De Blaarthemse kerk stond dicht bij de huidige Eindhovense Kasteellaan.

 

De hervormde kerk

Nadat de kerkgebouwen in de Franse tijd weer in rooms-katholieke handen kwamen, werden de - nu hervormde - diensten gehouden in de pastorieën van Oerle en Veldhoven. Vermoedelijk is men in 1811 gestopt met de kerkdiensten in Oerle. Het duurde tot 1826 voordat de hervormde gemeente Veldhoven c.a. over een eigen kerk beschikte. Die kerk werd gebouwd aan wat nu de Dorpstraat heet. In 1912 kwam er een nieuw gebouw voor in de plaats, dat tot 1960 bij ons dienstgedaan heeft. Momenteel is het in gebruik bij de Christengemeenschap groep de Kempen die de kerk - ook uitwendig - verbouwd heeft.

 

De Immanuelkerk

De hervormden verhuisden in 1960 van de oude kerk aan de Dorpstraat naar de nieuwgebouwde Immanuelkerk. Deze werd gebouwd in de toen nieuw ontwikkelde wijk d’Ekker op de plaats waar eerst het gemeentehuis was gepland.
De Immanuelkerk werd ontworpen door architect C. Valstar als rechthoekig gebouw met plat dak in modernistische stijl. Er is gebruikgemaakt van een betonnen skelet, waarbij de oostelijke gevel van de kerkzaal werd uitgevoerd met glasstenen.

De wand achter het liturgisch centrum (aan de noordzijde) kreeg een gemetseld patroon van een visnet met vissen en daar werd een gebrandschilderd raam aangebracht met drie vissen. Aan de zuidzijde werd een licht verhoogd podium gerealiseerd met een onderliggende bergruimte.

Het visnet is in de wand aangegeven met ingemetselde donkere stenen met daarin de ‘opliggende’ vissen.

Het raam met de drie vissen.

De kerk kreeg aan de westzijde een via de hal bereikbaar aangrenzend bijgebouw met drie lokalen. De kerk kreeg bij de overdekte ingang aan de noordzijde een hoge in open beton uitgevoerde klokkentoren met luidklok.

 

De gereformeerde kerk: de Ichthuskerk

De gereformeerden, oorspronkelijk kerkend in Eindhoven, hielden sinds 1958 diensten in een directiekeet aan de Adriaansdreef. In 1960 werd hier de Ichthuskerk in gebruik genomen, gebouwd onder architectuur van R. Tybout. Het bevat een rechthoekige kerkzaal met door middel van een vouwwand af te sluiten achterdeel. Een kleine toren met luidklok bekroonde dit gebouw.

 

Samen-op-weg

In 1960 was de samenwerking tussen gereformeerden en hervormden nog niet ver genoeg gevorderd om samen één kerk te bouwen. De samenwerking tussen hervormden en gereformeerden, die eerst gestalte kreeg in een samenwerking van o.a. scholen, jeugdclubs en koren, leidde in 1973 tot de vorming van de Veldhovense samen-op-weg gemeente.

 

Nieuwe ruimtes en aanpassingen van de Immanuelkerk

In dit samen-op-weg-proces en de groei van de gemeente werd ook de behoefte aan meer nevenruimtes bij de kerk wenselijk. Om de realisatie daarvan financieel haalbaar te maken werd door de (hervormde) Kerkvoogdij en (gereformeerde) Commissie van Beheer gewerkt aan een intensieve samenwerking wat leidde tot één Financiële Raad en een beheerstichting waarin de beide kerkgebouwen en pastorieën werden ondergebracht. Daarna kon in 1980-1981 de Immanuelkerk uitgebreid worden met een viertal zalen tussen hal een de aangebouwde vleugel, terwijl de drie zalen in deze vleugel werden samengevoegd tot één jeugdruimte.
 
In 1990 werd in verband met de terugloop van het aantal kerkgangers en vermindering van de inkomsten besloten de Ichthuskerk te verkopen aan de gemeente. Het is nu de huisvesting van het IVN. Het in de Ichthuskerk aanwezige Heijligers-orgel kreeg als tweede orgel een plaats op het liturgisch centrum in de Immanuelkerk.
In 1993 werd de kerkzaal van de Immanuelkerk veranderd door het liturgisch centrum te verplaatsen naar de lange zijde aan de oostgevel. Hier werd een uitwendige ronding aangebouwd, waarvan de vorm in de kerkzaal in een groot klankbord werd doorgevoerd. Nieuw door Jacqueline Kalter ontworpen meubilair inclusief doopvont siert dit liturgisch centrum.

Aan de oostzijde van het voormalige liturgisch centrum werd een ’stiltehoek’ ingericht.

In 2017 is met name de rest van het gebouw grondig gerenoveerd om het aan te passen aan de eisen en wensen van deze tijd. Hierbij werd ook de hal, de zo belangrijke ontmoetingsruimte, vergroot en werd aan de straatzijde een ‘meer naar buiten open’ zaal gerealiseerd. Ook werden nieuwe toiletruimtes gerealiseerd. De kerk kreeg in het front een eigentijdser aanzien.